Tại sao thủy triều lên xuống là thắc mắc của nhiều người bởi thủy triều lên xuống là một hiện tượng thiên văn định kỳ và thú vị .Mời các bạn cùng chuyên mục khám phá tìm hiểu qua bài viết dưới đây

Thủy triều là gì?

Cụm từ “thủy triều” có gốc từ “thủy” có nghĩa là nước, và “triều” mang ý chỉ sự biến đổi cường độ lên xuống. Do đó:

• Thủy triều đề cập đến việc nước biển hoặc nước sông dâng cao hoặc rút đi tùy theo một chu kỳ có sự ảnh hưởng của các thiên văn.
• Thủy triều được hình thành do sự biến đổi lực hấp dẫn từ Mặt Trăng và Mặt Trời tại một điểm cụ thể trên bề mặt Trái Đất.

Sự thay đổi trong mực nước tạo ra các dòng nước dao động được gọi là dòng chảy thủy triều. Khi các dòng chảy thủy triều ngừng di chuyển, ta gọi là nước chùng hoặc nước đứng.

Tại sao xuất hiện thủy triều?

Hiện tượng thủy triều xuất phát từ sự tương tác giữa lực hấp dẫn của Mặt Trăng và lực li tâm tạo ra. Hiệu ứng này làm biến đổi hình dạng thủy quyển, tạo thành một hình cầu dẹt và kéo nước lên ở hai vùng thành hình elip.

Mỗi ngày, Trái Đất quay xung quanh trục của nó một vòng, khiến các điểm trên bề mặt Trái Đất trải qua chu kỳ thủy triều. Có hai loại thủy triều:

• Thủy triều bán nhật triều: Trong ngày, nước sẽ lên và xuống biển hai lần.
• Thủy triều toàn nhật triều: Trong ngày, nước sẽ lên và xuống biển một lần.

Không chỉ Mặt Trăng, Mặt Trời cũng có khả năng tạo ra lực hấp dẫn gây thủy triều. Tuy nhiên, lực hấp dẫn của Mặt Trời chỉ chiếm 5/11 lực hấp dẫn của Mặt Trăng. Khi Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất nằm trên một đường thẳng, lực hấp dẫn của Mặt Trăng và Mặt Trời tương hợp, tạo ra thời điểm nước dâng lên cao nhất trong ngày. Tuy nhiên, hiện tượng này không xảy ra thường xuyên.

Tại sao thủy triều lên xuống mỗi ngày?

Thủy triều lên xuống hàng ngày xuất phát từ tương tác phức tạp giữa lực hấp dẫn của Mặt Trăng và Mặt Trời với Trái Đất, cùng với sự quay và vận tốc quỹ đạo của Trái Đất. Đây là một hiện tượng có chu kỳ thường xuyên và lặp lại.

1. Tương tác Lực hấp dẫn: Mặt Trăng và Mặt Trời tạo ra lực hấp dẫn trên Trái Đất. Do Trái Đất quay quanh trục của nó, các địa điểm trên bề mặt Trái Đất sẽ trải qua các thay đổi về lực hấp dẫn từ Mặt Trăng và Mặt Trời.
2. Vận tốc quỹ đạo của Trái Đất: Trái Đất quay quanh Mặt Trời theo một quỹ đạo bằng hình elip. Khi quỹ đạo này di chuyển, các điểm trên bề mặt Trái Đất cũng trải qua sự thay đổi về tốc độ di chuyển và tương tác với lực hấp dẫn từ Mặt Trăng và Mặt Trời.
3. Tốc độ quay của Trái Đất: Trái Đất quay quanh trục của mình. Khi quay, các điểm trên bề mặt Trái Đất chuyển đổi giữa các vùng khuất tối và ánh sáng. Điều này cũng ảnh hưởng đến tạo hình thủy triều.

Kết hợp những yếu tố trên, thủy triều lên xuống hàng ngày được hình thành. Cụ thể, mỗi khi một vùng trên Trái Đất tiếp xúc với tác động hấp dẫn mạnh từ Mặt Trăng hoặc Mặt Trời, nước trong biển và sông sẽ bị kéo lên tạo thành thủy triều cao. Khi vùng đó không còn nằm trong tác động mạnh của lực hấp dẫn, nước rút về và tạo thành thủy triều thấp.

Thủy triều lên xuống vào thời gian nào trong ngày?

Có thể biết chính xác thời điểm thủy triều lên xuống trong ngày không? Thường thì, thủy triều sẽ thay đổi hai lần trong một ngày. Tuy nhiên, ở một số nơi, chỉ có một lần thủy triều. Do đó, người ta chia thủy triều thành hai loại: thủy triều bán nhật và thủy triều toàn nhật.

Hiện tượng thủy triều bán nhật

Chu kỳ của thủy triều bán nhật luôn chậm hơn chu kỳ bình thường 52 phút. Cụ thể:

• nếu hôm nay thủy triều lên lúc 10h sáng
• thì ngày mai thủy triều sẽ lên vào 10h 52 phút.

Đây chính là khoảng thời gian chu kỳ Trái Đất quay quanh trục một vòng và Mặt Trời cũng hoàn thành một vòng quanh Trái Đất, trở về vị trí ban đầu của thủy triều trước đó.

Hiện tượng thủy triều toàn nhật

Khi Trái Đất và Mặt Trăng cùng quay đồng thời, chúng trải qua một lực li tâm chung. Lúc này, khoảng cách giữa Trái Đất và Mặt Trăng là lớn nhất. Nếu tính theo công thức của lực hấp dẫn, lực hấp dẫn sẽ yếu đi khi khoảng cách tăng. Điều này có nghĩa là lực hấp dẫn gần Mặt Trăng mạnh hơn. Do đó, các điểm gần Mặt Trăng có lực hấp dẫn lớn hơn so với lực ly tâm, và tại tâm Trái Đất, hai lực này sẽ triệt tiêu nhau. Như vậy, tại một thời điểm, có hai lực hướng tâm đi ra ngoài, tạo ra hai lần thủy triều lên trong một ngày.

Xem thêm: Lõi trái đất nóng bao nhiêu độ? Cấu tạo Lõi Trái Đất có gì

Xem thêm: Ngôi sao già nhất vũ trụ và trẻ nhất vũ trụ bạn có biết

• Vào ngày mùng 1 âm lịch và ngày 15, 16, 17 âm lịch hàng tháng, Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất nằm trên cùng một đường thẳng. Lúc này thủy triều lên cao nhất.
• Vào các ngày 7, 8 âm lịch và 22, 23 âm lịch, lực hấp dẫn từ Mặt Trời và Mặt Trăng và Trái Đất tạo thành một góc 90 độ. Vì vậy, lực hấp dẫn thủy triều từ Mặt Trời sẽ làm giảm đi một phần lực hấp dẫn thủy triều từ Mặt Trăng, dẫn đến thủy triều nhỏ hơn.

Hy vọng với những chia sẻ của chúng tôi về tại sao thủy triều lên xuống sẽ mang đến cho bạn đọc những thông tin hữu ích nhất