Hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau tại sao lại có trên Trái Đất nơi chúng ta đang sinh sống luôn vận động và biến đổi không ngừng. Mời các bạn cùng chuyên mục khám phá tìm hiểu qua bài viết dưới đây

Tại sao lại có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau? 

Hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau?

Khi Trái Đất di chuyển quanh Mặt Trời, do trục của nó nghiêng và không thay đổi hướng trên quỹ đạo, dẫn đến việc mỗi bán cầu, Bắc và Nam, sẽ xen kẽ ngả về phía Mặt Trời. Điều này tạo ra sự biến đổi trong thời gian của ngày và đêm tại từng vĩ độ và tạo ra các mùa trong năm.

• Vào ngày Xuân Phân (21/3) và Thu Phân (23/9): Mặt Trời chiếu thẳng góc với xích đạo, tạo ra lượng nhiệt và ánh sáng tương đồng tại cả Bắc và Nam Bán cầu. Do đó, trong hai ngày này, thời gian ngày và đêm là bằng nhau.
• Trong khoảng thời gian từ Xuân Phân đến Thu Phân, Bắc bán cầu sẽ nghiêng về phía Mặt Trời hơn. Ngược lại, khi Trái Đất di chuyển từ Thu Phân về Xuân Phân, bán cầu Nam sẽ nghiêng về phía Mặt Trời nhiều hơn.

Bán cầu nào nghiêng về phía Mặt Trời nhiều hơn, thì ở đó sẽ có ngày dài và đêm ngắn, và ngược lại. Bên cạnh đó:

• Vì đường phân chia sáng tối không trùng với trục quay của Trái Đất, nên các địa điểm trên Bắc và Nam Bán cầu sẽ có thời gian ngày đêm khác nhau.
• Các địa điểm nằm trên đường xích đạo sẽ có thời gian ngày đêm bằng nhau. Sự chênh lệch này càng rõ nét khi gần cực của Trái Đất.

Hiện tượng ngày ngày và đêm luân phiên nhau

Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời từ hướng Tây sang Đông trên quỹ đạo có hình dạng là một elip. Để hoàn thành một vòng quanh Mặt Trời trên quỹ đạo, Trái Đất cần mất 365 ngày và 6 giờ.

Ngoài chuyển động quanh Mặt Trời:

• Trái Đất còn xoay quanh trục của nó một cách tự nhiên, với góc nghiêng là 66 độ 33 phút trên mặt phẳng của quỹ đạo.
• Thời gian hoàn thành một vòng quay xung quanh trục là 24 giờ.

Do hai chuyển động này, tại mỗi thời điểm xác định, trên bề mặt Trái Đất sẽ có nơi đang trải qua ban ngày, trong khi nơi khác đang trong tình trạng ban đêm. Nguyên nhân của hiện tượng này:

• Xuất phát từ hình dạng cầu của Trái Đất: Mặt Trời chỉ có thể chiếu sáng một phần của bề mặt, tạo nên ngày và đêm.
• Bởi vì Trái Đất tự quay quanh trục của nó, mọi điểm trên bề mặt Trái Đất sẽ luân phiên trải qua ngày và đêm.

Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo vĩ độ

Vào ngày 22/6, bán cầu Bắc sẽ nghiêng về phía Mặt Trời nhiều hơn, dẫn đến ánh sáng Mặt Trời chiếu thẳng góc lên vĩ tuyến 23027′ B, còn gọi là chí tuyến Bắc.

Ngày 22/12, lượt bán cầu Nam sẽ nghiêng về phía Mặt Trời, khiến ánh sáng Mặt Trời chiếu thẳng góc xuống vĩ tuyến 23027’N, hay chí tuyến Nam.

Hiện tượng kéo dài ngày và đêm theo mùa trên Trái Đất phụ thuộc vào vĩ độ nơi đó. Sự chênh lệch này càng rõ ràng ở những vị trí xa xích đạo, cận cực.

Tại các vĩ độ khác nhau, sự chênh lệch giữa độ dài ngày và đêm sẽ thay đổi. Điều này trở nên nổi bật khi xa xích đạo về hướng cực.

Cụ thể:

• Trên đường xích đạo, ngày và đêm có độ dài tương đương suốt năm.
• Khi di chuyển lên vĩ độ cao, sự chênh lệch giữa ngày và đêm tăng lên. Từ 66033’ đến cực, có thể có đêm dài 24 giờ hoặc ngày dài 24 giờ tại địa cực.
• Vào ngày Hạ chí 22/6, ở bán cầu Bắc, ngày sẽ dài hơn đêm. Khi cận cực, chênh lệch giữa ngày và đêm tăng lên, với ngày dài 24 giờ tại địa cực.
• Ngày Đông chí 22/12, tại bán cầu Nam, ngày sẽ dài hơn đêm. Tương tự, tại cận cực, chênh lệch ngày đêm tăng lên và đạt đến 24 giờ tại địa cực.
• Ngày 23/9 và 21/3, ánh sáng Mặt Trời sẽ chiếu thẳng góc lên xích đạo. Do đó, cả hai nửa bán cầu Nam và Bắc sẽ nhận được ánh sáng bằng nhau, gây ra sự cân bằng giữa ngày và đêm.

Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa

Sự biến đổi thời gian ngày và đêm theo mùa ở hai bán cầu sẽ diễn ra theo hai hướng trái ngược. Đối với bán cầu Bắc:

• Mùa Xuân: Thời gian ban ngày sẽ kéo dài hơn thời gian ban đêm, và hiện tượng này sẽ tăng khi Mặt Trời gần chí tuyến Bắc hơn. Đặc biệt, vào ngày 21/3, thời gian ban ngày sẽ bằng thời gian ban đêm, đều là 12 giờ ở mọi vị trí.
• Mùa Hè: Thời gian ban ngày vẫn kéo dài hơn thời gian ban đêm, nhưng khi Mặt Trời gần Xích đạo hơn, thời gian ban ngày sẽ ngắn đi và thời gian ban đêm sẽ dài hơn. Đặc biệt, vào ngày 22/6, thời gian ban ngày sẽ dài nhất và thời gian ban đêm sẽ ngắn nhất trong năm.
• Mùa Thu: Thời gian ban ngày ngắn hơn thời gian ban đêm. Khi Mặt Trời xuống gần chí tuyến Nam, thời gian ban ngày sẽ ngắn đi và thời gian ban đêm sẽ dài hơn. Đặc biệt, vào ngày 23/9, thời gian ban ngày sẽ bằng thời gian ban đêm, đều là 12 giờ ở mọi vị trí.
• Mùa Đông: Thời gian ban ngày vẫn ngắn hơn thời gian ban đêm. Khi Mặt Trời gần Xích Đạo hơn, thời gian ban ngày sẽ dài hơn và thời gian ban đêm sẽ ngắn đi. Vào ngày 22/12, thời gian ban ngày sẽ ngắn nhất và thời gian ban đêm cũng ngắn nhất trong năm.

Tại bán cầu Nam, thời gian ngày và đêm sẽ biểu hiện ngược lại so với bán cầu Bắc.

Xem thêm: Quầng mặt trời là gì? có liên quan tới các thảm họa tự nhiên

Xem thêm: Sấm sét là gì? Nguyên nhân gây ra chính của hiện tượng sấm sét

• Tại đường Xích đạo, thời gian ngày và đêm sẽ bằng nhau suốt cả năm.
• Khoảng cách xa hơn từ Xích đạo đến các cực, sự chênh lệch thời gian giữa đêm và ngày càng lớn.
• Từ vùng cận cực đến cực, hiện tượng ngày và đêm kéo dài suốt 24 giờ (đêm cực và ngày cực).
• Khi tiến gần cực, thời gian của cả ngày và đêm sẽ tăng, và ở cả hai cực, có hiện tượng ngày kéo dài trong 6 tháng và đêm kéo dài trong 6 tháng.

Hy vọng với những chia sẻ của chúng tôi về hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau sẽ mang đến cho bạn đọc những thông tin hữu ích nhất